14 студзеня 2021 года быў апублікаваны Закон Рэспублікі Беларусь ад 06.01.2021 № 90-З «Аб змяненні законаў па пытаннях выканаўчага вядзення» (далей – Закон), асноўныя палажэнні якога ўступаюць у сілу праз шэсць месяцаў пасля яго афіцыйнага апублікавання, гэта значыць з 15 чэрвеня 2021 года.

Ніжэй прыведзены найбольш значныя з пункту гледжання бізнесу змяненні:

1. Дзеянні да прад'яўлення да выканання выканаўчага дакумента аб спагнанні грашовых сродкаў.

Законам змяняецца правіла аб дзеяннях спагнанніка да прад'яўлення выканаўчага дакумента аб спагнанні грашовых сродкаў з даўжніка - ІП або юрыдычнай асобы.

Калі раней спагнаннік быў абавязаны папярэдне прад'явіць плацежнае патрабаванне аб спагнанні запазычанасці па выканаўчым дакументам у банк даўжніка пад пагрозай вяртання выканаўчага дакумента без ўзбуджэння выканаўчага вядзення, то зараз такога абавязка няма - гэта права спагнанніка.

Як следства, адпадае неабходнасць прыкладаць да заявы аб узбуджэнні выканаўчага вядзення дакументы, якія пацвярджаюць папярэдні зварот у банк. Цяпер дастаткова прыкласці сам выканаўчы дакумент і дакумент, які пацвярджае паўнамоцтвы прадстаўніка спагнанніка.

Практычная рэкамендацыя: калі ў спагнанніка маецца інфармацыя пра тое, што на разліковых рахунках даўжніка маюцца дзенежныя сродкі, то ўсё ж варта папярэдне прад'явіць плацежнае патрабаванне аб спагнанні запазычанасці па выканаўчым дакументам у банк даўжнiка, паколькі гэта можа істотна паскорыць працэс атрымання доўгу.

2. Парадак пераацэнкі арыштаванай маёмасці.

Закон змяняе правіла пераацэнкі арыштаванай маёмасці, калі ва ўсталяваны срок яно не рэалізавана.

Так, з 15 чэрвеня 2021 года стане магчыма пераацэнка маёмасці ў чатыры этапы са змяненнем кошту маёмасці на 20, 40, 60 і 80% адпаведна (на сённяшні дзень магчыма толькі адна пераацэнка з паніжэннем кошту не больш чым на 20%).

Кожная наступная пераацэнка магчыма, калі маёмасць не рэалізавана на працягу аднаго месяца з дня папярэдняй.

Спагнаннікі атрымліваюць права пакінуць рэалізуемаю маёмасць за сабой перад кожнай пераацэнкай па адпаведнаму кошту.

Пераацэнка ў бок змяншэння не дапускаецца, калi маёмасць знаходзіцца пад мытным кантролем, і ў выніку цана маёмасці становіцца роўнай або менш сумы плацяжоў, якія спаганяюцца мытнымі органамі.

3. Чарговасць задавальнення патрабаванняў спагнаннікаў.

Усталёўваецца шэсць чэргаў для задавальнення патрабаванняў спагнаннікаў (сёння іх усяго чатыры).

Першая чарга:

- аліменты;
- выдаткі на дзяцей на дзяржаўным забеспячэнні;
- сумы на пакрыццё шкоды жыццю або здароўю.

Другая чарга:

- заработная плата або ўзнагароджанне за працу, паслугі, стварэнне аб'екта інтэлектуальнай уласнасці на падставе грамадзянска-прававога дагавора;
- ўрон ад злачынства або правапарушэння.

Трэцяя чарга - ўзносы на дзяржаўнае сацыяльнае страхаванне.

Чацвёртая чарга:

- забяспечаныя закладам патрабаванні, якія пагашаюцца за кошт продажу прадмета закладу;
- сумы ў рэспубліканскія і мясцовыя бюджэты;
- сумы ў выпадку страты карміцеля, страхавыя выплаты па абавязковаму страхаванню, выплаты па дзяржаўным сацыяльным страхаванні грамадзян;
- аўтарскае ўзнагароджанне;
- маральная шкода.

Пятая чарга:

- крэдыты пад гарантыі Урада або выканаўчых камітэтаў;
- запазычанасць перад ААТ «Банк развіцця Рэспублікі Беларусь» за набытыя актывы або выдадзеныя крэдыты.

Шостая чарга - астатнія патрабаванні.

4. Тэрмін для добраахвотнага выканання.

Закон змяняе правіла аб падаўженні сямідзённага тэрміну (у рабочых днях) для добраахвотнага выканання выканаўчага дакумента без спагнання прымусовага збору.

Цяпер такі тэрмін можа быць падоўжаны адзін раз не больш чым на сем дзён (зразумела, калі судовы выканаўца прызнае прычыны для такога падаўжэння паважлівымі).

На сённяшні дзень перыяд падаўжэння сроку для добраахвотнага выканання не абмежаваны.

5. Заканчэнне выканаўчага вядзення.

Закон вызначае, што прадастаўленне даўжніку адтэрміноўкі ці растэрміноўкі выканання выканаўчага дакумента з'яўляецца падставай для прыпынення выканаўчага вядзення.

Сёння дзейнічае правіла, па якім прадастаўленне адтэрміноўкі з'яўляецца падставай для вяртання выканаўчага дакумента спагнанніку, а растэрміноўкі – для спынення выканаўчага вядзення.

Таксама Законам выключаецца з падстаў для заканчэння выканаўчага вядзення накіраванне выканаўчага дакумента па месцы атрымання даўжніком заработнай платы і прыраўнаваных да яе даходаў.

Фактычна гэта азначае, што ў апісаных вышэй выпадках спагнаннік не будзе губляць сваю чаргу ў выканаўчым вядзенні, што ў большай ступені абараняе яго правы і маёмасныя інтарэсы.

6. Міравое пагадненне і медыяцыя.

Закон прадугледжвае права судовага выканаўцы прыпыніць выканаўчае вядзенне ў выпадку заключэння паміж спагнаннікам і даўжніком пагаднення аб прымяненні медыяцыі. Заключэнне самога медыятыўнага пагаднення пацягне спыненне выканаўчага вядзення.

Таксама устанаўліваецца, што ў выпадку заключэння паміж спагнаннікам і даўжніком міравога пагаднення або медыятыўнага пагаднення памер прымусовага збору будзе складаць толькі 50 адсоткаў ад устаноўленага.

З практычнага пункту гледжання адзначым, што ў выпадку, калі міравое пагадненне або медыятыўнае пагадненне не будзе выканана даўжніком, то спагнаннік павінен будзе атрымаць новы выканаўчы дакумент. Як следства, пры паўторным звароце ў орган прымусовага выканання на падставе такога выканаўчага дакумента спагнаннік страціць сваю першапачатковую чаргу ў выканаўчым вядзенні.

7. Наступствы неўнясення на рахунак органа прымусовага выканання сумы, за якую набыта маёмасць на таргах.

Законам устанаўліваецца правіла, згодна з якім калі пакупнік не ўнясе суму, за якую набыта маёмасць на таргах, у вызначаны срок на рахунак органа прымусовага выканання, а таксама калі ў гэты срок будзе ўстаноўлена, што пакупнік не меў права ўдзельнічаць у таргах (электронных таргах), то ўдзельніку таргоў (электронных таргоў), які зрабіў перадапошнюю стаўку, прапануецца набыць маёмасць па кошту ў памеры апошняй прапанаванай ім стаўкі. У выпадку згоды такога ўдзельніка набыць маёмасць прымяняецца парадак, устаноўлены для пакупніка.

Вельмі важна з практычнага пункту гледжання дапаўненне, якое дазваляе ўдзельніку таргоў, які зрабіў перадапошнюю стаўку, набыць маёмасць даўжнiка (пры сённяшнім прававым рэгуляванні зрабіць гэтага напрамую не ўяўляецца магчымым). У гэтым выпадку судоваму выканаўцы не прыйдзецца прапаноўваць пакінуць гэту маёмасць за спагнаннікам у кошт пагашэння запазычанасці.

***

Пры ўзнікненні дадатковых пытанняў, будзем рады адказаць на іх.